Jak zostać obywatelem USA? Kompendium wiedzy

Obywatelstwo amerykańskie jest marzeniem wielu osób na całym świecie, w tym również wielu Polaków. Najwięksi szczęściarze nie muszą robić absolutnie nic, aby je uzyskać – wystarczy, że urodzą się na terytorium Stanów Zjednoczonych, a otrzymają je automatycznie… Co mają zrobić ci, którym nie udało się urodzić w USA? Oni muszą spełnić długą listę warunków i podjąć żmudne starania. Proces ubiegania się o obywatelstwo amerykańskie wiąże się z wieloma formalnościami, które zaczynają się najczęściej jeszcze przed otrzymaniem zielonej karty.

Warto jednak podjąć ten trud, gdyż dane są obiecujące. Polacy należą do ścisłej czołówki Europejczyków otrzymujących obywatelstwo USA. Szacuje się, że ponad połowa naszych rodaków mieszkających w Stanach ma już paszport amerykański. Zastanawiasz się, czy Ty też masz szansę otrzymać upragniony dokument? Dowiedz się, kto może ubiegać się o naturalizację. Kto wie, być może obywatelstwo amerykańskie jest na wyciągnięcie Twojej ręki?

Kto może ubiegać się o obywatelstwo amerykańskie?

Najłatwiej mają oczywiście ci, którzy urodzili się na terytorium Stanów Zjednoczonych i ci, którzy urodzili się poza granicami USA, lecz mają przynajmniej jednego rodzica obywatela. Niestety, na to nikt nie ma najmniejszego wpływu. Czy istnieje jeszcze jakiś inny sposób? Owszem! Nawet jeśli nie było ci dane urodzić się w Stanach ani mieć rodzica obywatela – nie wszystko stracone! Wystarczy spełnić kilka warunków, by móc przystąpić do procesu naturalizacji.

O obywatelstwo amerykańskie może ubiegać się osoba, która:

• Ma ukończone 18 lat,
• Ma status stałego rezydenta od co najmniej 5 lat

Małżonkowie obywateli USA – od co najmniej 3 lat

Osoby służące w armii amerykańskiej – po co najmniej 1 roku służby.

• Przebywała w USA przez co najmniej 30 miesięcy w ciągu ostatnich 5 lat

Małżonkowie obywateli USA – przez co najmniej 18 miesięcy w ciągu ostatnich 3 lat.

Inne warunki dotyczą osób, które:

• Uzyskały prawo stałego pobytu w drodze amnestii z 1986 roku,
• W armii amerykańskiej służył ich zmarły rodzic, współmałżonek lub dziecko,
• Mają status uchodźcy lub azylanta,
• Są współmałżonkiem obywatela USA, który na stałe mieszka poza terytorium Stanów,
• Utraciły obywatelstwo USA, będąc w małżeństwie z obywatelem innego kraju,
• Są pracownikami pewnego rodzaju firm lub organizacji non profit.

Wniosek o naturalizację – gdzie składać wniosek o obywatelstwo?

Wniosek składa się w Urzędzie Imigracyjnym (USCIS) w oddziale  znajdującym się w miejscu stałego zamieszkania. W danym stanie lub dystrykcie USCIS trzeba mieszkać od co najmniej 3 miesięcy przed złożeniem wniosku. Studenci mogą aplikować również w oddziale USCIS w rewirze szkoły, w której się uczą. Ponieważ obywatelstwo amerykańskie można uzyskać nie wcześniej niż po pełnych 5 latach (lub 3 latach) od momentu uzyskania zielonej karty, wniosek o naturalizację można złożyć najwcześniej 3 miesiące przed osiągnięciem wymaganego progu, czyli:

• po co najmniej 4 latach i 9 miesiącach rezydentury,
• po co najmniej 2 latach i 9 miesiącach rezydentury będąc małżonkiem obywatela – Aby złożyć wniosek na podstawie małżeństwa z obywatelem, współmałżonek musi nim być od co najmniej 3 lat. W przypadku jego śmierci, rozwodu lub separacji przed zakończeniem procesu, prawo do przedwczesnego ubiegania się o obywatelstwo niestety wygaśnie.

Sam wniosek to 20-stronicowy formularz N-400, w którym należy podać:

• dane osobowe wnioskodawcy,
• dane osobowe współmałżonka i ewentualnych byłych współmałżonków,
• daty wyjazdów zagranicznych w ciągu ostatnich 5 lat,
• stosunek do służby wojskowej (jeżeli dotyczy),
• informacje dotyczące karalności – osoby, które były w przeszłości karane lub aresztowane muszą dołączyć dokumentację dotyczącą sprawy oraz Court Disposition, czyli amerykański odpowiednik zaświadczenia o niekaralności. Jest to wymagane również, jeśli przewinienia uległy już zatarciu. Nie dotyczy to jedynie zatrzymań drogowych, jeśli nie prowadziliśmy pod wpływem środków odurzających, a maksymalna kara wynosiła do $500 grzywny lub utratę punktów karnych,
• informacje wykazujące i potwierdzające uczciwość oraz dobry charakter (good moral character) kandydata.

Ile trwa proces uzyskania obywatelstwa USA i jakie koszty obejmuje?

Teoretycznie niewiele. Opłata za samo rozpatrzenie wniosku wynosi ok. $640 i nie podlega ona zwrotowi, nawet jeśli wniosek zostanie odrzucony. Do tego należy doliczyć ok. $85 za “biometrics appointment”, czyli wizytę, podczas której aplikantowi wykonuje się zdjęcie i pobiera się jego odciski palców. Z tej drugiej opłaty są jednak zwolnione osoby, które ukończyły 75 lat. W praktyce warto przygotować się jednak na nieplanowane wydatki, które mogą się pojawić podczas kompletowania dokumentacji. Cały proces od momentu złożenia wniosku do złożenia przysięgi trwa średnio ok. roku. Czasem dłużej, w zależności od ilości wniosków w danym oddziale USCIS.

Jakie są wymagania aby otrzymać amerykańskie obywatelstwo?

Oczywiście samo złożenie wniosku i kilkuletnia rezydentura to jeszcze nie wszystko, by zostać obywatelem USA. Oprócz tego czeka nas jeszcze test z języka angielskiego i egzamin z „wiedzy obywatelskiej”, który potwierdzi naszą znajomość historii USA i zasad funkcjonowania amerykańskiego rządu. Trzeba wykazać również ciągłość pobytu na terytorium Stanów i przekonać oficera, że jest się godnym kandydatem na obywatela USA. Co to dokładnie oznacza?

Ciągłość pobytu i fizyczna obecność w USA

W tym miejscu należy wspomnieć, że nawet posiadacz zielonej karty musi przestrzegać określonych zasad, aby tej karty nie stracić. Prawo stałego pobytu nie oznacza bowiem, że możemy mieszkać, gdzie dusza zapragnie, a granice USA już zawsze będą dla nas otwarte. Wręcz przeciwnie! Aplikując o zieloną kartę, wyrażamy wolę pozostania w USA na stałe, a odbierając ją, już się do tego zobowiązujemy. Jak sama nazwa wskazuje, stały rezydent mieszka w Stanach, a nie tylko tam bywa. Opuszczenie Ameryki na zbyt długo, będzie równoznaczne z jej porzuceniem, więc prawo stałego pobytu zostanie nam odebrane. Starając się o obywatelstwo, musimy wykazać, że postąpiliśmy zgodnie z wyrażoną wcześniej wolą i nie złamaliśmy warunków utrzymania zielonej karty, które stanowiły, że:

• musimy przebywać fizycznie na terenie Stanów przez co najmniej połowę okresu ważności 5-letniej zielonej karty, czyli min. 30 miesięcy,
• nie możemy jednorazowo wyjechać z USA na dłużej niż 6 miesięcy.

W szczególnych sytuacjach można zachować ciągłość pobytu, spędzając za granicą nawet rok, ale jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy okażemy uczciwość i lojalności wobec Stanów Zjednoczonych. W jaki sposób? Możemy złożyć do USCIS specjalny formularz N-470 z prośbą o zgodę na taki wyjazd. Jeśli od chwili uzyskania rezydentury przebywaliśmy w USA co najmniej rok bez przerwy, a nasz wniosek poprzemy silnymi argumentami, są duże szanse, że otrzymamy zgodę. Będziemy wówczas usprawiedliwieni, lojalni i uczciwi – Nikt nie chciałby przecież zostać porzucony bez słowa wyjaśnienia!

Co to znaczy mieć dobry charakter? Odpowiednia postawa moralna

No właśnie… W formularzu pojawia się prośba o przytoczenie zdarzeń i zachowań, które świadczą o naszej uczciwości i dowodzą, że będziemy godnie reprezentować Amerykę. Dobry charakter to po prostu określenie osoby o właściwej postawie moralnej, czyli przede wszystkim niekaranej. Niektóre występki, nawet te sprzed osiągnięcia pełnoletności, mogą opóźnić, lub nawet trwale uniemożliwić zdobycie obywatelstwa amerykańskiego. Warto jednak pamiętać, że lepiej będzie przyznać się do swoich grzeszków, niż cokolwiek ukrywać! To, że ktoś ma na koncie mandat i przewinienie, wcale nie oznacza, że jest już skreślony.

Urzędnik imigracyjny może przymknąć oko na to, że w dniu swoich 18 urodzin byłeś narąbany i zakłócałeś ciszę nocną… 😉 – On sam pewnie też nie raz głośno sobie pośpiewał! Niektóre wybryki nie stanowią przeszkody w procesie naturalizacji, pod warunkiem, że nie próbujesz ich zataić. Jeśli nie będziesz szczery, a prawda kiedykolwiek wyjdzie na jaw, możesz utracić otrzymane już obywatelstwo i pozwolenie na dalszy pobyt w Stanach. Czeka Cię deportacja z dożywotnim zakazem wjazdu. Dlatego, jeśli masz coś na sumieniu, skonsultuj się z prawnikiem jeszcze przed złożeniem wniosku o naturalizację.

Jakie przewinienia mogą uniemożliwić otrzymanie obywatelstwa USA?

Na Twoją niekorzyść działać może:

• popełnienie czynu z umyślnym zamiarem wyrządzenia komuś krzywdy, m.in. zabójstwo, napaść, gwałt,
• popełnienie dwóch lub więcej przestępstw, za które skazano Cię łącznie na min. 5 lat pozbawienia wolności,
• pogwałcenie jakichkolwiek przepisów dotyczących substancji psychoaktywnych (przepisów stanowych, federalnych lub obowiązujących w innym kraju),
• pozbawienie wolności na 180 lub więcej dni w ciągu ostatnich 5 lat (w ciągu ostatnich 3 lat w przypadku małżonka obywatela USA),
• niedotrzymanie warunków wyroku w zawieszeniu, wyjścia za kaucją lub na przepustkę,
• częste pijaństwo,
• nielegalny hazard,
• prostytucja,
• poligamia,
• oszustwa imigracyjne, podatkowe i oszustwa innego rodzaju, np. wyłudzenia,
• niepłacenie alimentów,
• terroryzm,
• prześladowanie innych osób ze względu na ich pochodzenie, rasę, wyznanie, przekonania lub przynależność do jakiejś grupy społecznej,
• dezercja z sił zbrojnych USA (a nawet niestawienie się w Selective Service, jeśli dotyczyło),
• molestowanie nieletnich,
• handel narkotykami, bronią lub ludźmi.

Egzamin na obywatela USA

Ubiegając się o obywatelstwo amerykańskie wykazać się również wiedzą. Trzeba zdać egzamin sprawdzający znajomość języka angielskiego w mowie i w piśmie oraz test z „wiedzy obywatelskiej”, sprawdzający wiedzę z zakresu historii i funkcjonowania rządu amerykańskiego. Egzamin odbywa się w USCIS, trwa ok. 30 minut i składa się z części ustnej i pisemnej. Podczas rozmowy z oficerem poruszane są m.in. zagadnienia dotyczące Twojego formularza. O terminie spotkania zostaniesz poinformowany wcześniej, więc dobrze się przygotuj. Chodzą bowiem słuchy, że egzamin jest dość trudny i oblałoby go ok. 38% rodowitych Amerykanów!

Pewna grupa osób może zostać zwolniona z egzaminu w języku angielskim i zdawać w języku wybranym przez siebie. Są to m.in.

• osoby w wieku powyżej 50 lat, mające zieloną kartę od co najmniej 20 lat (bez wymogu zachowania ciągłości pobytu),
• osoby w wieku powyżej 55 lat, mające zieloną kartę od co najmniej 15 lat (bez wymogu zachowania ciągłości pobytu),
• osoby mające orzeczoną niepełnosprawność trwającą od co najmniej roku, która uniemożliwia przyswajanie lub zademonstrowanie znajomości obcego języka.
• osoby w wieku powyżej 65 lat, mające zieloną kartę od co najmniej 20 lat, zdają egzamin o węższym zakresie zagadnień.

Przysięga wierności obywatela USA

Jeżeli egzamin i rozmowa z oficerem przebiegnie pomyślnie, kandydat otrzyma zaproszenie na ceremonię zaprzysiężenia, podczas której złoży uroczystą przysięgę wierności wobec Stanów Zjednoczonych i konstytucji. Po złożeniu przysięgi oficjalnie zostanie nadane obywatelstwo, a karta stałego pobytu zostanie zamieniona na świadectwo naturalizacji, które potrzebne będzie do wyrobienia amerykańskiego paszportu.

Gratulujemy!

Zostałeś obywatelem Stanów Zjednoczonych!